Жас Сарбаз және жаңа доктрина: Сәкен Жасұзақов Қорғаныс министрі ретінде несімен есте қалды

2016 жылдың қыркүйегінде Иманғали Тасмағамбетов Қорғаныс министрі қызметінен кеткеннен кейін көп ұзамай оның орнына Сәкен Жасұзақов келді.

Сәкен Жасұзақов 1978 жылы И. С. Конев атындағы Алматы жоғары жалпы әскери командалық училищесін бітірген. Аты аңызға айналған «Қара майордың» басшылығымен барлау бөлімшесінің құрамында Ауған соғысына қатысқан. Қарулы Күштерде түрлі жоғары лауазымды қызмет атқарды.

Сонымен Сәкен Жасұзақов Қорғаныс министрі ретінде несімен есте қалды? Толығырақ Sarbaz.kz порталында.

Жас Сарбаз

Сәкен Жасұзақовтың министр ретінде енгізген алғашқы жаңашылдығы «Жас Сарбаз» әскери-патриоттық клубтарын құру болды, осылайша ол 3 000-ға жуық әскери-патриоттық клубтарды біртұтас ұйымға біріктірді.

«Бүгінгі таңда әскери талдаушылардың бағалауы бойынша әскери-патриоттық клубтың әрбір төртінші тәрбиеленушісі өз өмірін армиямен байланыстырады. Әскери-патриоттық клубтардың қабырғасында тәрбиеленіп, буыны қатайған, әскерге шақырылған немесе әскери оқу орындарына түскен жастар әскери ғылымның негіздерін меңгеруде жоғары дағдыларға ие, армия қызметінің жағдайына оңай бейімделеді», - делінген Қорғаныс министрлігінің баспасөз қызметінің хабарламасында.

Патриоттық клубтар желісін қалыптастырудың нәтижесінде жыл сайынғы «Айбын» оқу-жаттығу жиыны пайда болды. Жиынға тек Қазақстаннан ғана емес, жақын шет елдерден де мыңнан астам адам келеді.

Тамақтану

Қорғаныс министрі ретінде Сәкен Жасұзақов әскери қызметшілерді қамтамасыз ету бойынша бірқатар мәселе көтерді. Оның пікірінше, мемлекеттік тамақтану тендерлері төмен соманы ұсынатындарға басымдық береді. Ол бұл мәселені ҚР Парламенті Мәжілісінде айтты:

«Бүгінгі таңда курсанттардың тамақтануы 1200 теңгені құрайды. Күнделікті калория мөлшері 4400 килокалорияны қамтамасыз етуі керек. Алайда конкурсқа қатысатын фирмалар конкурсты ұтып алу үшін өз сомаларын 900 теңгеге дейін төмендетеді. Бұл жерде біз ештеңе істей алмаймыз, өйткені конкурс заңға сәйкес өткізіледі, конкурсты ең төменгі бағаны ұсынған адам жеңеді, бұл дұрыс емес», - деді министр Мәжілістегі Үкімет сағатында депутаттардың сұрағына жауап бере отырып.

Әскери техниканы сатып алуды қысқарту

Жасұзақов Қорғаныс министрлігінің басшысы лауазымына тағайындалғанға дейін бұл лауазымды бірқатар әскери салада қызметте болмаған адамдар атқарды. Ол кездерде әскери техниканы сатып алу және отандық әскери техниканы әзірлеу бойынша түрлі пікір қалыптасты. Жасұзақовтың тұсында әскери техниканы сатып алудың күрт төмендеуі байқалды. Жасұзақовтың жұмыс кезеңінде Ми-17 және Ми-35 тікұшақтарының аз ғана санына тапсырыс берілді. Бұл ішінара Ахметов кезінде жаңа әскери техниканы сатып алу саласындағы сәтсіз эксперименттер мен жанжалдарға байланысты болды. Содан бері әскерилер әскери техниканың жаңа түрлерімен тәжірибе жасауға бейіл болмады.

Әскери доктринаның жаңа редакциясы

2017 жылдың қыркүйегінде Қазақстан Президенті Нұрсұлтан Назарбаев жаңа Әскери доктринаны бекіту туралы бұйрыққа қол қойды.

Жаңа редакция армияны автоматтандыруды, Қарулы Күштерді нығайтуды және БҰҰ-ның бітімгершілік миссияларына қатысуды қарастырды. Осылайша, жаңа доктрина бітімгершілік контингентті кеңейтуді көздеді және Қазақстан БҰҰ Қауіпсіздік Кеңесінің тұрақты емес мүшесі болды, содан кейін қазақстандық бітімгершілік контингентті Ливанға жіберді.

Сонымен қатар доктриналар киберқауіпсіздік пен психологиялық әсерге жауап беретін армияда жаңа бөлімшелер құруды көздеді.

Жарылыстардың алдын алу

2017 жылы Жасұзақов жергілікті әкімдерге әскери қоймалар маңында үй салуға жер бермеуді ескерткенін мәлімдеді.

«Менің облыс әкімдеріне үндеуім бар: диверсияға қарсы қауіпсіздік саласында заңнамада оқ-дәрілері бар нысандардың айналасында тыйым салынған аймақтар орнатылған. Жергілікті деңгейдегі әкімдерге жер бөлуге ерекше назар аударуды өтінеміз, өйткені нысандар мен тұрғын үй салуға жер бөліп, олар оқ-дәрілері бар қоймаларға жақындап келеді», - деді Сәкен Жасұзақов.

Жасұзақов мұны қоймалардағы диверсиялар жағдайында халықты қорғаумен түсіндірді.

2018 жылы Жасұзақовтың орнына Нұрлан Ермекбаев келді, онда атышулы жарылыстар орын алды.

Қорғаныс министрі қызметінен кейін Жасұзақов Ұлттық қорғаныс университетін басқарды.

Бұған дейін Сәкен Жасұзақов Sarbaz.kz тілшісіне сұхбат берген болатын.