Қазақ: «Өткеннің арбасы алысқа бармайды» дейді. Рас, ескірген, тозған дүние – уақыттың құрбаны. Бірақ, ескісіз жаңа болмайды. Оның тәлімінсіз, ащы сабағынсыз ертеңгі күннің ерекше қасиеті танылмайды. Демек, бүгінгі күн – кешегі күннің шәкірті. Өткенді бағаламай, болашақты қадірлей алмайсың. Сондықтан өткен ұрпақты ұлықтау – парызымыз.
Қазақтан шыққан батырлар аз емес, бүгінгі ұрпақ солардың есімдерін ұлықтап, ел алдыңдағы өнегелі, жарқын істеріне ерекше мән беріп, қадір тұтып өтуіміз керек.
СССР кезінде Қазақтан шыққан №1 генерал, тұңғыш генерал Шәкір Жексенбаев деп білдік.
Биыл 28 ақпанда генерал-майор Шәкір Жексенбаевтың (1901-1988) туғанына тура 124 жыл толды. Ол генерал-майор жоғарғы әскери атағын
1943 жылдың 14 қазан айында алған болатын.
1977 жылы қыркүйек айында өз қолымен жазған өмірбаянында: «1901 жылы 28 ақпан күні Орал (қазіргі Батыс Қазақстан) облысы, Орда ауданы, Шоңай ауылында тудым. Әкем Айталы Жексенбаев пен анам Жәмила Жексенбаева қарапайым шаруа адамдары еді. Әкем 1935 жылы, анам 1959 жылы қайтыс болды...» депті.
Генералдың жары Нина Ивановна фармацевт болса, ұлы Олег медицина ғылымдарының докторы, микробиолог атанып, жары, дәрігер-окулист Вера Александровамен осы салада өмірден өткенше талмай еңбек етті. Қазіргі таңда Шәкірден қалған немересі Марина ғана, ол Мәскеу қаласында тұрады.
Шәкір Жексенбаев – әскери қайраткер, генерал-майор. Ордадағы жоғары бастауыш училищені М.В.Фрунзе атындағы әскери академияның жоғары әскери-химия академия курсын бітірген.
Қазақстаннан шыққан тұңғыш генерал Шәкір Жексенбаев – Жеңіс күнін жақындатқандардың бірі. Ұлы Отан соғысына қатысушы, техникалық әскерлердің генерал-майоры Шәкір Жексенбаевтың қару-жарақты, радиациялық, химиялық биологиялық қорғаныс құралдарын дамытуға оларды ұрыстар мен әскери операцияларға қолдануға қосқан үлесін атап өтпеске болмас. Соғыс басталған алғашқы күннен-ақ, ол майдан даласына аттанады. Шәкір Жексенбаевтың тікелей араласуымен майданда бірінші болып, жау танктерін қирату үшін жанармайдың түрлі қосындысы толтырылған шөлмек пайдаланыла бастады. 1941 жылдың күзгі үш айында осы өртегіш шөлмекті пайдаланып, Брянск майданының 13 әскері жаудың 55 танкін, 17 бронемашинасын, 31 қорғаныс орындарын талқандайды.
Ұлы Отан соғысы кезінде Брянск майданының химиялық қорғаныс бөлімінің бастығы кезінде жарылған заттардың қоспасын, өртеуге арналған ампулаларды, авиация бомбаларын дайындағын. Оның басшылығымен отшашар ротасының ұрыс іс-қимылы ұйымдастырылып, жарылғыш заттар қоспасын түтін бүркеуде кеңінен пайдаланды.
Соғыста көрсеткен ерліктері үшін 1943 жылдың қазан айында Шәкір Жексенбаевқа генерал-майор атағы беріледі. Ол төрт рет «Қызыл ту» орденімен, «Қызыл жұлдыз», Ленин ордені, І, ІІ дәрежелі «Отан соғысы» ордендерімен, бірнеше медальдармен марапатталған.
Мысалы, Әбілхайыр хан жоңғар шапқыншылығына тойтарыс беру үшін жоғары қолбасшы болып тағайындалғанда жүз мың әскермен жорыққа аттанған. Шәкір Жексенбаев та – сол бабалардың асыл тұяғы.
Туған жерге ынтызарлық күшейту, елдің атақ-даңқын молайту, жастардың әкелер ізін суытпай, аға ұрпақ көтерген жүкті ілгері апарулары қажеттігін генерал баса айтатын.
Шәкір аға мінезі жұмсақ, зиялы кісі еді. Қазаққа біткен қонақжайлығы, өмірінің басым көпшілігін елден алыс басқа ортада өткізсе де, көмескіленбеген.
Генерал Шәкір Жексенбаев 1988 жылы дүниеден озды. Мүрдесі Мәскеуге қойылды. Оның аты қазақ тарихында мәңгі қалады.
Шәкір Жексенбаев өз кітабында: «Менің туған өлкем. Бір адамның дауысын ол қуатты етеді, он есе күшейтеді, ал оның жанын бейне бір туған анасындай еркелетеді, мұңайған кезінде жұбатады, қолдайды» деп тебіренеді. Оның аяулы есімі Ұлы Отан соғысының шежіресінде алтын әріптермен жазылатыны сөзсіз.
Қонаев гарнизоны 65476 әскери бөлімінде генерал атамыздың жолын қуып, еңбегін ұлықтап, радиациялық, химиялық және биологиялық қорғау бойынша жаттығулар ұдайы әр аптаның сәрсенбі күні өткізіліп отырады. Кіші мамандарды екі мамандықтар бойынша дайындаймыз, олар:
1) радиациялық, химиялық және биологиялық барлаушылары;
2) арнайы өңдеушілер (дегозаторлар).
65476 әскери бөлімнің жауынгерлік даярлығын жоғары деңгейде ұстау мақсатында, Қазақстан Республикасы Қарулы Күштері Бас штабы резерві ретінде ауыр отшашарлар жүйесі (АОЖ-1А) жауынгерлік әзірлікте.
Әскери бөлім Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігіне бағынысты барлық әскери бөлімдерінің құрамаларына радиациялық, химиялық және биологиялық қорғау қару-жарақтары мен құралдарын қамтамасыз ету, босатылу, сақтау іс-әрекеттерімен айналысады.
Енді ол туған елі – Қазақстанда ұлықталып, еліміздегі, яғни, Қонаев гарнизоны 65476 әскери бөліміне Шәкір Жексенбайұлының атын беріп, лайықты құрмет көрсетсек, нұр үстіне нұр болар еді деген тілегім бар. Оның Ұлы Жеңіске қосқан үлесі, әскери білімі мен атқарған қызметі бұған әбден лайықты деп ойлаймын. Бұл шара келешекте жас ұрпақ үшін тәрбиелік мәні бар қуанышты жағдайға айналар еді. Ұлы Отан соғысының аса ауыр кезеңінде жеңісті жақындатуға үлес қосқан. Отан игілігі үшін қалтықсыз қызмет еткен жандарды бүгінгі ұрпаққа таныстыру – азаматтық борышымыз.
Алмагүл Мусина,
65476 әскери бөлімінің
мемлекеттік тілді дамыту жөніндегі маманы
