Оған қандай жағдайда өлім жазасы кесілмейді?
Лондондағы Жоғарғы Сот WikiLeaks негізін қалаушы Джулиан Ассанжды экстрадициялау үшін АҚШ Үкіметіне бірқатар шарт қойды. Бұл шарттарды орындауға үш апта уақыт беріледі. Ал егер Вашингтон оларды орындамаса, онда Ассанж экстрадициялау туралы шешімге шағымдана алады және ол қаралады, деп хабарлайды Sarbaz.kz тілшісі ВВС агенттігіне сілтеме жасап.
Бұл іс жүзінде алдағы бірнеше аптада Ассанжды Ұлыбританиядан АҚШ-қа экстрадициялау болмайды дегенді білдіреді.
Сот АҚШ-тан үш апта ішінде келесі куәліктерді беруді талап етеді: Ассанж сөз бостандығына кепілдік беретін АҚШ Конституциясының бірінші түзетуіне сілтеме жасай алады, оның Аустралия азаматтығы АҚШ-тағы сот процесінде оның мүдделеріне нұқсан келтірмейді және айыптау үкімі болған жағдайда ол өлім жазасына кесілмейді.
«Егер сот мұндай куәландыруды алмаса, онда Ассанж апелляциялық шағым бере алады. Егер растау келіп түссе, онда бұл процестің соңы емес: Тараптар апелляциялық шағым беру туралы өтініш бойынша түпкілікті шешім шығарылғанға дейін одан әрі өтініш бере алады», деп хабарлады сот.
Сонымен қатар ағылшын судьялары Ассанждың адвокаттары сілтеме жасаған апелляциялық шағымның бірқатар негіздерін, соның ішінде оның саяси пікірлері үшін қудаланғанын жоққа шығарды.
Джулиан Ассанждың қорғауы WikiLeaks негізін қалаушы экстрадицияланған жағдайда адамгершілікке жатпайтын жағдайлар күтіп тұрғанын айтады, ол азаптауға тап болуы мүмкін.
АҚШ бастапқыда Ассанжды үкіметтік компьютерлерді бұзуға қатысы бар деп айыптады, содан кейін оған тыңшылық туралы заңдарды бұзғаны үшін тағы 17 айып тағылды. Осы Заң қабылданғаннан бері ол ешқашан журналистерді қудалаған емес. Ал Джулиан Ассанж өзін журналист деп санайды.
«Мәселен, журналистер ақпарат жариялағанда қоғамдық қызығушылық принципін басшылыққа алады. Бірақ тыңшылық айыптауларынан қорғану арқылы қоғамдық мүддеге негізделген қорғаныс құру мүмкін емес», – деді АҚШ өкілі бұған дейінгі тыңдауларда.
WikiLeaks жариялаған ақпараттың қоғамдық қызығушылық тудырғанына күмәнданатындар аз.
WikiLeaks-тің ең танымал жарияланымдарының бірі – Ирактағы Reuters журналистерінің өліміне қатысты тергеу. Ассанж және оның командасы осы оқиғаның бейнежазбасын алып, оны жариялаған.
Жазбадан америкалық әскерилер БАҚ өкілдерінің қолындағы камералар мен түсірілім техникасын қару-жарақ үшін қабылдағаны және бір топ адамды атуға рұқсат сұрағаны белгілі болды. Бұл жағдайда әскерилер күліп, компьютерлік ойын ойнағандай әрекет еткені естіледі.
АҚШ Джулиан Ассанж өзінің жарияланымдарымен жүздеген адамға қауіп төндірді деп мәлімдейді. Ол американдық барлауға маңызды ақпарат берген адамдардың аттарын қамтитын құпия құжаттарды жариялады. Бұл дереккөздердің арасында Ауғанстан мен Ирактың, сондай-ақ АҚШ Әділет министрлігінің өкілі айтқандай, «репрессиялық режимдері» бар басқа елдердің азаматтары болды.
АҚШ үкіметінің мүддесін қорғаған адвокат Джеймс Льюис:
«WikiLeaks жариялаған құпия құжаттарда есімдері бар кейбір ақпарат берушілер кейін жоғалып кетті», - деді. «Рас, АҚШ олардың жоғалуы ағып кетудің нәтижесі болғанын дәлелдей алмайды».
2011 жылы Associated Press WikiLeaks веб-сайты есімдерін жариялаған адамдардың тағдырын анықтады. AP мәліметтері бойынша, көбісі олардың деректері көпшілікке қол жетімді болғанына мүлдем қарсы болған жоқ, бірақ одан да маңыздысы – бұл жарияланымның нәтижесінде дереккөздердің ешқайсысы зардап шеккен жоқ немесе ешкімнің өмірін қиған жоқ.
Осыған қарамастан, егер Ассанж АҚШ-та болса және барлық айыптар бойынша кінәлі деп танылса, ол 175 жылға дейін түрмеге жабылуы мүмкін.
