Sarbaz.kz

Батыс Сахарадағы БҰҰ миссиясының құрамында қызмет ететін қазақстандық бітімгерлердің міндеті не? Ұш айдан бері сол жақта қызмет атқарып жүрген ҚР Қарулы Күштерінің әскери қызметшісі, майор Дана Жамалиева – Қазақстаннан БҰҰ миссиясына жіберілген жетінші әйел әскери. Майор Жамалиеваның қызметтегі дайындығы, жұмысы және демалыс уақыты қалай өтіп жатыр? Толығырақ Sarbaz.kz порталында.

Іріктеу және дайындық

Әдетте, миссияға қатысу үшін майор Жамалиева екі жыл бойы шет тілі мен бітімгершілік дайындықтан өтті. Жалпы, бітімгерлер кәсіби біліктілік пен физикалық және психологиялық дайындық, механикалық көлік жүргізу дағдылары, сондай-ақ ағылшын тілін меңгеруі бойынша таңдалады.

«Бес ай бойы Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігінің бітімгершілік операциялар орталығының базасында ағылшын тілі оқытылды. Курсты аяқтағаннан кейін мен қызметтен бос уақытта жеке курстарда тілді тереңірек оқуды жалғастырдым. Осының бәрі маған тестілеу кезінде қажетті балл жинауға көмектесті», - деп бөлісті Дана Жамалиева.

Іріктеуден кейін майор Жамалиева Швейцарияға әскери бақылаушыларды даярлау курстарына жіберілді. Онда қалған тыңдаушылармен үш апта бойы іс жүзінде миссиядан өту кезінде туындауы мүмкін түрлі сценарийлер мен жағдайларды пысықтады.

Неліктен Батыс Сахара?

Батыс Сахара – Солтүстік Африкадағы даулы аймақ. Онда Батыс Сахараның алдымен Испаниядан, кейінірек Марокко мен Мавританиядан тәуелсіздігі үшін Полисарио майданының (Полисарио – халық-азаттық майданы) күресімен байланысты қарулы қақтығыс орын алған. 1975 жылға дейін Батыс Сахара Испанияның колониясы болды. 1975 жылы Испания өз колониясынан бас тарту туралы шешім қабылдап, сол жылы Мадрид келісімдері жасалды. Соған сәйкес, Батыс Сахара аумағы Марокко мен Мавритания арасында бөлінуі керек еді. Бұған жауап ретінде Полисарио майданы 1976 жылы тәуелсіз Сахара Араб Демократиялық Республикасының құрылғанын жариялап, Марокко мен Мавритания әскерлеріне қарсы іс-қимыл бастады. 1979 жылы Мавритания Батыс Сахараның бір бөлігінен бас тартты. Мароккоға қарсы соғыс 1991 жылы тәуелсіздік мәселесі бойынша референдум өткізу шартымен бітімге қол қоюмен аяқталды. Бұл соғысты тоқтатуға және атысты тоқтату туралы келісімді бақылау, референдум ұйымдастыру үшін БҰҰ бітімгершілік миссиясын құруға әкелді. Алайда ел халқының сайлау құқықтары түсініксіз болғандықтан, референдум үнемі кейінге қалдырылып отырды. Оның болашағы әлі де белгісіз. Қазіргі уақытта ел аумағының 80% Марокконың бақылауында. Батыс Сахарада Марокко мен Полисарио әскери күштері әлі де бар. Осылайша, жанжал түпкілікті шешілмеді.

Батыс Сахарадағы бітімгерлердің жұмысы

Бітімгерлер инспекциямен, аумақтағы оқиғаларды тергеумен айналысады. Жанжал тараптары БҰҰ-ның әскери бақылаушыларына халықаралық гуманитарлық құқық пен адам құқықтарын бұзудың әртүрлі жағдайларын түсіну үшін жиі жүгінеді.

«Жергілікті тұрғындардың бітімгершілікке деген сенімі өте маңызды. Сондықтан жергілікті дәстүрді ескеріп, құрметтеген абзал. Бұл тәртіп ережелері мен нормаларына, киім киюге де қатысты», - деп атап өтті бітімгер.

Әскери қызметшілер тобының құрамындағы қазақстандық офицер кесте бойынша аумақты патрульдеуге шығады. Патрульдік маршрут 100-ден 500 шақырымға дейінгі беті құмды және тасты шөл даланы кезіп өтеді. Өткір тастар шинаны тесіп жіберуі, құм толып қалуы мүмкін. Сондықтан әскери көлік әрдайым қажетті жабдықтармен, сумен, құрғақ дәнекермен, дәрі-дәрмектермен жабдықталған. Мұның бәрі кетер алдында бірнеше мәрте тексеріледі.

«Штаттан тыс жағдайларды жедел шешуге, дөңгелекті ауыстыруға, бейтаныс жерлерде жүруге дайын болу керек. Жолдан адаспау маңызды. Өйткені шөл мина алқаптарымен жабылған. Мұндай сәттерде, тіпті сәл ғана қалт кетсең, үлкен қауіпке тап болуың мүмкін екенін түсінесіз», - деді офицер.

Фото: Kazcent баспасөз қызметі

Негізгі міндеттерден басқа, әскери қызметшілер бітімгершілік базаның үздіксіз жұмыс істеуі үшін ішкі функцияларды да өзара бөліседі. Майор Дана Жамалиева дәнекерлеудің сапасы мен санын тапсырыс беруге, қабылдауға және бақылауға жауапты.

«Негізінен мен біздің базамыздағы азық-түлік қорлары үшін жауаптымын. Біздің команданың қаншалықты жақсы және сапалы тамақтанатыны маған байланысты. Мұнда тамақтану өте сапалы, әскери қызметкерлердің денсаулығы мен энергиясын сақтау үшін қажет нәрсенің бәрі бар: ет, жемістер, көкөністер. Шыны керек, біздің ұлттық тағамдарымыз жетіспейді!»,- деді Дана.

Қызмет көрсету шарттары

Барлық әскери қызметшілер кондиционері бар бөлек бөлмелерге орналастырылған. Алаңда асхана, кір жуатын орын, жаттығу залы, қажетті компьютерлік техникасы бар кеңселер және Wi-Fi бар.

Аймақтағы климат құрғақ және ыстық. Жоғары температура жыл бойы сақталады. Бұл жағдайда тәуліктік күрт ауытқулар түнде 0-ден күндіз +50-ге дейін сипатталады. Жауын-шашын аз немесе мүлдем болмауы да мүмкін. Есесіне мезгіл-мезгіл құмды дауыл соғып тұрады. 

Фото: Kazcent баспасөз қызметі

«Патрульдеуден кейін әскери қызметшілерге жақсылап демалуға мүмкіндік беріледі. Осы уақытта мен әдетте жақындарыммен сөйлесемін, спортпен айналысамын, кітап оқимын немесе ағылшын тілін жетілдіремін. Айтпақшы, мұнда көптеген әскери қызметшілер бос уақытында басқа тілдерді үйренеді», - деді майор.

Дана Жамалиева Батыс Сахарада тағы 9 ай болады. БҰҰ-дағы миссиясы аяқталғаннан кейін ол қазақстандық армия қатарында бұрынғы орнында қызметін жалғастыру үшін Қазақстанға оралуы тиіс.

Бұған дейін Sarbaz.kz порталында Ливанда БҰҰ миссиясын орындаған бітімгер туралы жарияланған болатын.

Наргиз Мукатаева