Қазіргі уақытта лауреат Тегеранда түрмеде отыр
Фото: ТАСС
2023 жылғы Бейбітшілік саласындағы Нобель сыйлығы ирандық құқық қорғаушы, «Адам құқықтарын қорғаушылар» құқық қорғау орталығының вице-президенті Наргиз Мұхаммедиге берілді. Алайда лауреат темір тордың арғы жағында отыр, деп хабарлайды Sarbaz.kz.
Сыйлық оған «Ирандағы әйелдердің қысымына қарсы күрестегі және адам құқықтары мен бостандықтарын насихаттаудағы күш-жігері үшін» берілген.
Норвегиялық Нобель комитеті 2023 жылғы сыйлықты, сонымен қатар өткен жылы Иранда «Әйел - Өмір – Бостандық!» ұранымен әйелдерді кемсітуге наразылық білдірген жүздеген мың ирандыққа арнау туралы шешім қабылдады.
2016 жылы Мұхаммеди өлім жазасын жоюды жақтайтын адам құқықтары қозғалысын басқарғаны үшін 16 жылға бас бостандығынан айырылған. 2020 жылы ол босатылып, 2021 жылдың соңында қайтадан түрмеге жабылған. Қазіргі таңда Тегеранда Эвин түрмесінде жазасын өтеп жатыр.
Мұхаммеди вице-президенті болып саналатын құқық қорғау орталығын 2003 жылғы Нобель сыйлығының лауреаты, заңгер Ширин Эбади басқарады.
2023 жылғы әлем сыйлығына үміткерлер ақпан айының соңына дейін ұсынылған. Норвегиялық Нобель комитеті 351 үміткерге ұсыныстар алғанын хабарлады. Олардың арасында 92 ұйым және 259 жеке тұлға болған. Бұған дейін ең көп үміткер 2016 жылы (376 үміткер) болыпты.
2023 жылғы сыйлықақы 11 млн швед кронын құрайды (1 млн доллардан сәл аз).
2021 жылы Нобель сыйлығы Ресейдің «Мемориалына» (РФ Әділет министрлігі иноагенттер тізіліміне енгізіп, таратылды), Украинаның «Азаматтық бостандықтар орталығына» және Беларусь құқық қорғаушысы, «Весна» құқық қорғау орталығының төрағасы Алес Беляцкийге берілді.
2021 жылы Норвегиялық Нобель комитеті Филиппиндік тергеуші журналист Мария Рессаға және «Жаңа газеттің» бас редакторы (Ресейде тыйым салынған ұйым ретінде танылған) Дмитрий Мұратовқа (Ресейде иноагент ретінде танылған) бейбітшілік сыйлығын берген болатын.
1901 жылдан бастап 103 бейбітшілік сыйлығы берілген. Әйелдер осы уақытқа дейін 18 рет лауреат атанған. Екі рет сыйлық үш лауреатқа бөлінген. Лауреаттар арасында 27 түрлі ұйым бар. Бейбітшілік сыйлығынан бас тартқан жалғыз адам – вьетнамдық саясаткер және дипломат Ле Дук Тхо. Ол бұл сыйлыққа 1973 жылы АҚШ Мемлекеттік хатшысы Генри Киссинджермен бірге Вьетнам қақтығысын шешуге күш салғаны үшін ие болған.