1989 жылғы коммунистік Қытай тарихындағы ең үлкен наразылықта мыңдаған адам қаза әскерилердің оғынан қаза тапты
4 маусымда Бейжіңдегі Тяньаньмэнь алаңында студенттер мен жұмысшылардың наразылықтарын аяусыз басқан трагедиялы оқиғаға тура 35 жыл болды. Қанды қырғында бірнеше жүзден бірнеше мыңға дейін адам қаза тапты. Осы қайғылы оқиғаның мерейтойында Қытай билігі Бейжіңдегі алаңды жауып тастады, ал Гонконгта полиция кейбір аудандарда патрульдеуді күшейтті, деп хабарлайды Sarbaz.kz тілшісі ВВС агенттігіне сілтеме жасап.
Тайвань – 1989 жылы болған оқиғалар туралы ашық айтатын қытай тілді әлемнің жалғыз бөлігі. Тайвань президенті Лай Циндэ өз мәлімдемесінде «4 маусымдағы оқиғаларды еске алу тарихтың шыңы емес» деп атап өтті. Мамыр айында Қытай өз провинциясы деп мәлімдеген демократиялық Аралдың көшбасшысы болған Лай Циндэ Тайвань авторитаризмге бостандықпен жауап беретінін айтты.
Бірақ Бейжіңде Тяньаньмэнь алаңының солтүстік жағында орналасқан Аспан тыныштығы қақпасының ресми сайтында 4 маусымда олар күні бойы жабылатыны туралы хабарлама пайда болды. Куәгерлердің бірінің айтуынша, алаңға іргелес Чанъань даңғылы да кешке жаяу жүргіншілер мен велосипедшілер үшін жабық.
Гонконгтағы полиция
Гонконгта қала орталығындағы Виктория саябағының айналасында полиция күшейтілген режимде жұмылдырылды, онда ұлттық қауіпсіздік туралы заңдар күшіне енгенге дейін жыл сайын кейбір топ шамдар жағып, еске алу ұйымдастыратын.
Бұқаралық ақпарат құралдарының хабарлауынша, дүйсенбі күні кешке Гонконгта суретші Санма Чен ұсталды. Кейбір хабарламаға сәйкес, ол 8964 – 1989 жылғы 4 маусым деп демократияшыл қанды наразылықтардың күнін әуеде жазуға тырысқан. Кейінірек Чен босатылыпты.
28 және 29 мамыр күндері Гонконг полициясы сонау «айтулы дата» туралы «арандатушылық» хабар таратқаны үшін жеті адамды қамауға алған.
1989 жылы сәуірде демократиялық басқару нормаларын ұстанушылар, миллионнан астам адам Тяньаньмэнь алаңын басып алып, коммунистік Қытай тарихындағы ең үлкен наразылықты бастады. Ол бір жарым айға созылды. 3 маусымда кешке қарай алаңға қарай танктер жылжыды, 4 маусымда таңертең оқ атуға бұйрық алған әскерилер қарусыз демонстранттарға бірнеше рет оқ жаудырды. Нәтижесінде Тяньаньмэнь алаңының айналасында көптеген адам қаза тауып, жараланды. Қытай билігі ешқашан қаза тапқандар саны туралы мәліметтерді жарияламаған, бірақ куәгерлер мен құқық қорғаушылар мыңдаған адам көз жұмғанын мәлімдеді.
1989 жылғы іс-шараларда негізгі қатысушылар демократиялық көзқарастағы студенттер болды, оларды жұмысшылар да қолдады
1989 жылғы 27 сәуір: Қытай полицейлері «Бейжің көктемі» кезінде студенттердің ереуілін тоқтатуға тырысуда
Қайғылы оқиғаның мерейтойында Human Rights Watch құқық қорғау ұйымы Қытай билігі 35 жыл бұрынғы оқиғаларды еске түсіруге тырысып жатқандығы туралы баяндама жариялады.
«Қытай үкіметі бүкіл Қытай мен Гонконгтағы Тяньаньмэньдегі қырғын туралы жадты өшіруге тырысады», – деді Human Rights Watch Қытай бойынша директорының міндетін атқарушы Майя Ванг. «Бірақ 35 жылдан кейін үкімет Қытайдағы демократия мен адам құқықтарын құрметтеу үшін бәрін қатерге тіккендерді еске алу жалынын сөндіре алмады».
1989 жылғы наразылықтарды басу кезінде тірі қалғандар мен қаза тапқандардың туыстарын біріктіретін «Тяньаньмэнь аналары» құқық қорғау тобының негізін қалаушылардың бірінің үйін полиция бақылап отырғанын хабарлады. 1989 жылғы демократиялық қозғалыспен байланысты басқа да белсенділер, оның ішінде Тяньаньмэнь оқиғасы кезінде наразылыққа шыққан студенттердің өкілі болған, бүгінде адам құқықтары жөніндегі адвокат Пу Чжицян да полицияның бақылауында көрінеді.
Лондонда белсенділер 35 жыл бұрынғы оқиғаны еске алды
