«Шикізат пен білікті кадрлардың жетіспеушілігі, сондай-ақ әскери зауыттар салу кезіндегі қауіпсіздіктің қатаң нормалары ЕО-да жарылғыш заттар өндірісінің күрт өсуіне кедергі келтіреді»
Еуропаның Украинаға 2024 жылдың наурызына дейін миллион артиллериялық снаряд беру туралы уәдесін орындай алмауының бір себебі – жарылғыш заттардың жетіспеушілігі. Бұл туралы The Economist журналы жазды, деп хабарлайды Sarbaz.kz тілшісі.
Басылым наурыз айының ортасында ЕО оқ-дәрі өндірісін ұлғайту үшін 500 миллион еуро бөлуге келіскенін еске салады. Алайда өндірушілер саланың ерекшеліктері, атап айтқанда қатаң қауіпсіздік ережелері мен экологиялық ережелер өндірістің күрт өсуіне жол бермейді деп алаңдайды.
«Соғыс алаңында Украинаның бәсекелес (Ресеймен – ред.) болу мүмкіндігін сақтау үшін қажет», – делінген мақалада.
Қырғи-қабақ соғыстан кейін сұраныстың төмендеуі
«Еуропада қырғи-қабақ соғыс аяқталғаннан кейін қару-жараққа деген сұраныс төмендеп, көптеген жарылғыш өндірушілер өндірісті қысқартуға немесе тіпті толығымен жабуға мәжбүр болды», – деп түсіндіреді журналистер.
Басылымның хабарлауынша, бүгінде Еуропадағы бірнеше компания ғана НАТО стандарттарына сәйкес келетін жоғары энергетикалық материалдар шығарады. Олардың бірі – норвегиялық Саетрде үлкен зауыты бар британдық Chemring Nobel. Екіншісі – Швед Карлскогында білдей ірі кәсіпорынды басқаратын француздық Eurenco компаниясы.
«Ресей Украинаға басып кіргеннен кейін екі компанияның тапсырыс портфолиосы көбейді. Eurencoда жүктеме 2030 жылға дейін толтырылған, Саетрдегі Chemring зауыты да толық қуатта жұмыс істейді», – делінген басылымда.
Әскери зауыттарды қайта жабдықтау қажеттілігі
Мюнхендегі Бундесвер университетінің профессоры Йоханн Хехерлдің сөзін The Economist басылымына:
«Ондаған жылдар бойы өндіріс өнеркәсіптік ауқымнан гөрі бейбіт уақыттағы тиімділікке арналған», – деп келтіреді. «Нәтижесінде жеткізілім тізбегінде өсіп келе жатқан сұранысты қанағаттандыру үшін әлеует өте аз қалды».
Өз кезегінде халықаралық стратегиялық зерттеулер институтының (International Institute for Strategic Studies) қызметкері Тим Лоуренсон конверсиялау және қайта құру қажеттілігін ескере отырып, қуатын қысқартқан зауыттардың жұмысын қалпына келтіру үшін уақыт қажет екенін атап өтті.
«Зауытты нөлден бастап салу үш жылдан жеті жылға дейін созылуы мүмкін», – деп жазады The Economist. «Германияның Rheinmetall қорғаныс концерні Венгрияда жарылғыш заттар шығаратын кешен салып жатыр, бірақ оны өндіру тек 2027 жылы басталуы керек», – деп еске алады журналистер.
Инженерлер мен шикізат тапшылығы
Жарылғыш заттар өндірісін ұлғайту жолындағы тағы бір кедергі – білікті кадрлардың жетіспеушілігі. Йоханн Хехерл атап өткендей, тәжірибелі инженерлер зейнетке шығады, ал жоғары оқу орындарының түлектері кәсіби қызметті осы саладағы жұмыстан бастауға аса ынталы емес.
Химиялық прекурсорлар сияқты шикізатты жеткізуде де мәселелер бар. Сонымен, жарылғыш заттар үшін негізгі шикізат болып саналатын нитроцеллюлозаны өндіру үшін азот қышқылы қажет. Алайда ол негізінен тыңайтқыштар өндірісіне кетеді.
Басылым осы қиындықтарға байланысты кейбір өндірушілер Үндістан мен Жапония сияқты шетелдік шикізатты қолданатынын көрсетеді. Сонымен қатар оның сапасы төмен және нәтижесінде жабдықты зақымдауы мүмкін деген алаңдаушылық бар.
«2024 жылдың соңына қарай ЕО-да снарядтардың жылдық өндірісі кем дегенде 1,4 миллион данаға жетеді деп күтілуде, бұл бір жыл бұрын шамамен 500 000 дананы құрады», – деп хабарлайды The Economist.
Алайда Ресейдің жазғы шабуылы қызу жүріп жатыр. Ал Украинаны снарядпен қанағаттандыру үшін Еуропада оқ-дәрі өндірісінің кеңею қарқыны аса жоғары емес.
