Ол Ресейдің Украинаға жасаған шабуылын 2023 жылдың тамызында ғана айыптай бастады
Ресейдің Украинаға басып кіруін айыптаған «Яндекстің» негізін қалаушы Аркадий Волож Еуропалық Одақтың санкциялар тізімінен шығарылды, деп хабарлайды Sarbaz.kz тілшісі ЕО-ның ресми журналына сілтеме жасап.
Ақпан айының соңында дереккөздерге сілтеме жасаған Reuters Еуропалық Одақ Аркадий Волождан наурыз айында санкцияларды алып тастауды жоспарлап отырғанын хабарлады.
Волож 2022 жылдың маусымында ЕО санкциялар тізіміне енгізілген. Соның салдарынан ол «Яндекс» компаниялар тобының директорлар кеңесі мен бас директоры қызметінен кетуге мәжбүр болды.
Ол кезде ол Ресейдің Украинаға басып кіруіне көпшілік алдында қарсы болған жоқ. Ол Ресейдің Украинаға жасаған шабуылын 2023 жылдың тамызында ғана айыптады.
«Мен Ресейдің Украинаға варварлық шабуылына үзілді-кесілді қарсымын, онда менің көптеген достарым мен туыстарым бар. Мен күн сайын украиндардың үйлеріне бомбалар ұшып бара жатқанынан қорқамын», - деді Волож мәлімдемесінде.
Бұл мәлімдемеден кейін ол БАҚ пен әлеуметтік желі қолданушылары тарапынан сынның астында қалды. Жеке веб-сайтындағы өмірбаянында ол өзін «Қазақстанда туған израильдік кәсіпкер» деп атады. Алайда ол бизнесін жүргізіп, өзі мекен етіп жатқан Ресей туралы ештеңе айтқан жоқ. Украинадағы соғыс басталған алғашқы кезде Волож Ресей шапқыншылығы туралы нақты ұстанымның жоқтығы үшін де сынға ұшыраған.
Ресейлік агрессияны көпшілік алдында айыптаған Волож оның бұған дейін үндемеуіне көптеген себеп болғанын айтты.
Кәсіпкердің айтуынша, ол 2014 жылдан бері Ресейде тұрмағанына қарамастан, елдің іс-әрекеті үшін жауапкершілік үлесі бар екенін түсінетінін жеткізді.
«Яндекс» Ресейдің интернет-нарығының көптеген сегменттерінде басым орынға ие. Онымен қоса Ресей билігімен ынтымақтасады, атап айтқанда, көптеген адам «цензура» деп санайтын талаптарды орындайды.
Соғыс басталғаннан бірнеше күн өткен соң «Яндекс.Жаңалықтар» бұрынғы басшысы Лев Гершензон компанияны ресейліктердің шапқыншылығы туралы «ақпаратты жасырудың негізгі элементі» деп айыптап, бұрынғы әріптестерін жұмыстан жаппай шығуға шақырды.
2022 жылдың сәуірінде «Яндекс» «Медуза», «Медиазондар», «Настоящего времени» басылымдарына (шетелдік агенттің функцияларын орындайтын БАҚ тізіліміне енгізілген), Би-би-си және басқа да ондаған басылымға, сайттарға сілтемелерді іздестіру мүмкіндігінен алып тастады. Бұлар Ресей шапқыншылығы басталғаннан кейін көп ұзамай бұғатталды. Сонымен қатар Facebook пен Instagram сайттарын «Яндекс» іздеу бағдарламасынан алып тастады (Ресейде экстремистік және тыйым салынған деп танылған meta компаниясына тиесілі).
Ақпан айының басында «Яндекс» активтерін бөлу туралы келіссөздер аяқталды. Нидерландыда тіркелген Бас компания Yandex N. V. өзінің барлық ресейлік активтерін ресейлік инвесторлар консорциумына сатуға келісті (олардың арасында Кремльге жақын адамдар да бар).
Келісім шарттарына сәйкес, Yandex N. V. топтың бас компаниясы болуды тоқтатып, 2024 жылдың 31 шілдесіне дейін атауын өзгертеді және шетелдік стартаптарды (Nebius, Toloka, Avride және TripleTen) қоспағанда, «Яндекс» брендтерін пайдалануды тоқтатады. Нидерланды компаниясын Волож және шетелдік акционерлер басқарады.
«Яндекс» бас компаниясы Калининград облысында тіркелген халықаралық акционерлік қоғам болады.
